اولین گزارش از bucculatrix ulmifoliae (lepidoptera, bucculatricidae) در ایران (گزارش کوتاه علمی)

در تابستان سال 1389 ضمن بررسی درختان نارون خسارت دیده در بوستان های المهدی، شقایق، تسلیحات و مجیدیه ی تهران، لاروها و شفیره های گونه ای از بال پولک داران متعلق به جنس bucculatrix جمع آوری شدند که پس از انتقال به آزمایشگاه و خروج حشرات کامل، با نام علمی bucculatrix ulmifoliae (m. hering, 1931) شناسایی شدند. تا کنون، پنج گونه ی b. ulmella zeller, 1848، b. pomifoliella clemens, 1860، b. iranica deschka, 1981، b. endospiralis deschka, 1981 و b. pectinella deschka, 1981 از ایران گزارش شده اند که اولین گونه توسط عبایی در سال 1997 از روی درخت نارون در تهران (1)، گونه ی دوم از استان خراسان و از روی سیب (7) و سه گونه ی دیگر توسط deschka در سال 1981 از جنوب ایران به عنوان گونه های جدید برای دنیا معرفی شده اند (2). گونه ی b. ulmifoliae برای اولین بار از ایران گزارش می شود و در سال های اخیر در اکثر مناطق تهران خسارت زیادی روی درختان نارون ایجاد کرده است. جنس bucculatrix دارای پراکنش جهانی بوده و بیش از 220 گونه از آن شناسایی شده است (3) که از این میان بیشتر گونه ها در آمریکای شمالی و اوراسیا (حدود 180 گونه) انتشار دارند (6). b. ulmifoliae در تمام نواحی اروپا، از جمله هلند، آلمان، اتریش، جمهوری چک، مجارستان، ایتالیا، مقدونیه، لهستان، رومانی، انگلستان، قسمت های جنوبی و مرکزی روسیه، ساردین، سیسیل، اسلواکی و یوگوسلاوی پراکندگی دارد (4, 5). گستره ی بال در نمونه ی بالغ 7-6 میلی متر؛ سر در قسمت میانی قرمز و در پهلوها همراه با دسته موی عمودی به رنگ زرد نخودی مایل به سفید؛ رنگ زمینه ی بال جلو زرد نخودی مایل به سفید که به طرف قاعده با رنگ قهوه ای مایل به قرمز آمیخته شدهاست و یک لکه ی قهوه ای مایل به قرمز در 3/1 ناحیه ی کوستا (costa) و لکه ی دیگری که قبل از رأس و به طرف تورنوس (tornus) امتداد یافته و به سمت داخل تا ناحیه ی دیسکال (discal) کشیده شده است. در 2/1 ناحیه ی دورسوم (dorsum) نیز لکه ی قهوه ای مایل به قرمز و سیاهی وجود دارد که به طرف داخل دارای فلس های سیاه افراشته است. ریشک ها به رنگ زرد نخودی اخرایی کم رنگ؛ بال عقب و ریشک های آن خاکستری اخرایی هستند